Kroniki kościelne z XIX w. informują o powstaniu pierwszej świątyni w Boronowie już w trzynastym stuleciu – w roku 1221 lub 1291. Obiekt ten miałby spłonąć sto lat później w wyniku uderzenia pioruna. Przesłanki, na których oparte są owe relacje, wydają się jednak bardzo wątłe. W kolejnych stuleciach Boronów...

Początki kościoła Ducha Świętego sięgają prawdopodobnie końca XIII wieku. Z archiwalnych przekazów wynika, że 1299 roku książę bytomski Kazimierz, spełniając prośbę zakonników osiadłych we wsi Chorzów, polecił wznieść przy jednej z miejskich bram, zwanej Krakowską, szpital wraz z kaplicą. Dzieje fundacji...

Miasto Bytom leży w centralnej części Wyżyny Śląskiej pomiędzy rzekami Bytomką a Szarlejką. W XI wieku powstał tu gród na wzgórzu Małgorzatki założony na szlaku handlowym z Krakowa do Wrocławia, chroniący terytoria Małopolski. Pierwsza pisana wzmianka o miejscowości pochodzi z 1123 roku. W 1179 roku Bytom przeszedł do księstwa...

Pierwsza pisana wzmianka o Cieszowej pochodzi z 1305 roku. Wioska przez wieki była symbolem symbiozy życia chrześcijan z wyznawcami religii mojżeszowej. Pierwsze rodziny żydowskie przybyły do Cieszowej już pod koniec XVI wieku. Właściciele wioski, baron Jan Fryderyka von Strachwitz und Gross-Zauche i baronowa Zofia Elżbieta von...

Znaczący wzrost liczby mieszkańców Gliwic w dobie uprzemysłowienia Górnego Śląska spowodował konieczność budowy nowych obiektów sakralnych. Stary kościół Wszystkich Świętych, mimo swych imponujących rozmiarów, był już u schyłku dziewiętnastego stulecia zbyt mały, by pomieścić rzesze parafian. W roku 1889...

Drewniany kościół przez wieki stanowił najbardziej rozpowszechniony typ budowli sakralnej w wiejskich parafiach Górnego Śląska. Od XVIII wieku coraz częściej owe tradycyjne konstrukcje zaczęto zastępować obiektami murowanymi. W efekcie drewniane kościoły narażone były na rozbiórkę, a jedynym ratunkiem okazywało się...

Początki pierwszej gliwickiej parafii sięgają czasów lokacji miasta, a więc trzeciej ćwierci XIII wieku. Prawo patronatu przysługiwało pierwotnie prawdopodobnie księciu. Miejscowy proboszcz już w średniowieczu pełnił jednocześnie funkcję archiprezbitera, co czyniło Gliwice ważnym ośrodkiem administracji kościelnej we wschodniej...

Potrzeba wybudowania nowej świątyni zrodziła się już za czasów proboszczowania ks. Gustawa Hawlitschki (1866-1899). Przez lata sukcesywnie gromadzono fundusze na budowę, a następca ks. Antoni Czajka uzyskał zgodę na budowę kościoła na działkach rolnych należących do parafii i organisty. Z uzbieranych 50 tys. marek w czasie inflacji...

Ostropa, od 1975 roku dzielnica miasta Gliwic, po raz pierwszy została wymieniona w dokumencie z 1286 r. 24 września tegoż roku książę kozielsko-bytomski Kazimierz II nadał sołtysowi Radzławowi szereg przywilejów związanych z reorganizacją wioski i jej relokacją na prawie niemieckim. Miejscowość była ściśle związana z pobliskimi...

Karchowice to niewielka miejscowość położona na starej drodze królewskiej ("via regia") łączącej Kraków z Wrocławiem, licząca niewiele ponad 340 mieszkańców. Dawny szlak kupiecki wytycza tutaj rzeka Drama, mająca swój początek w Sztolni Czarnego Pstrąga w Reptach i płynąca meandrami na południowy...

Pierwsze zapiski o Koszęcinie pochodzą z 1277 roku i dotyczą opisu dziesięciny ze wsi Koszęcin, nadanej przez biskupa krakowskiego Pawła z Przemkowa na rzecz kościoła w Kamieniu. Według przekazów ludowych w Koszęcinie rezydowali Słowianie jeszcze w okresie przedchrześcijańskim. Jedna z miejscowych legend...

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1411 roku. Wtedy to Ruparth Kochcicki nadał mieszczaninowi Lublinieckiemu Janowi Lorkowi łąki i pola "między Lublińcem a Steblowem". Pod koniec XVI wieku rodzina Kochcickich założyła w Steblowie folwark. W 1830 roku mieszkało tu zaledwie 93 mieszkańców. Po I...

Miejscowość założona została w 1530 roku jako górnicza osada. Początkowo nosiła ona nazwę Żyglińskie Góry. 23 kwietnia 1561 roku osada otrzymała prawa miejskie. Na cześć patrona dnia oraz jej założyciela miejscowości, margrabiego Jerzego Fryderyka Hohenzollerna, miastu nadano nazwę Georgenberg. Przez ponad 100 lat od...

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowano w 1223 roku. Początkowo nazywaną ją Pomniszowice od nazwy osobowej "Pomnisz". Nazwa, być może, wywodzi się od nizinnego położenia miejscowości. Wg kroniki parafialnej wieś i kościół istniały już w 1175 r. W okresie nowożytnym wzmiankowana jest tutaj kuźnia...

Rachowice po raz pierwszy wymieniono w tzw. rejestrze ujejskim w 1305 r., jako wieś lokowaną na prawie niemieckim. Wioska w XIV i XV wieku należała do górnośląskiego rodu rycerskiego Bierawów. W 1475 r. rycerz Mikołaj Bierawa sprzedał dwór i wieś Rachowice rycerzowi Christofowi Dziecko. Od roku...

Pierwszy znana zapis o parafii sierakowickiej pochodzi z 1447 roku, jednak zdaniem części badaczy może ona sięgać korzeniami pierwszej połowy XIV w. W dobie postępów reformacji miejscowy kościół przeszedł w ręce protestanckie, co mogło być przyczyną utraty praw parafialnych. W 1668 r. w posiadanie...

Około 25 km na północ od Gliwic, na trasie Pyskowice-Olesno, leży malowniczo położona wioska Sieroty, należąca obecnie do gminy Wielowieś. Miejscowość posiada bardzo stary rodowód. Już w roku 1299 w dokumencie biskupim w grupie świadków wymieniony jest pleban "Adam z Syrota". W 1447 roku...

Miejscowość Smolnica położona jest ok. 10 km na południowy-zachód od centrum Gliwic. Jej nazwa sugeruje, że w dawnych czasach zamieszkiwali tutaj węglarze i smolarze, trudniący się produkcją węgla drzewnego. Najstarsze zachowane wzmianki źródłowe dotyczące Smolnicy pochodzą z 1228 roku. Obok wzmianki (z 1226 r.) na temat...

Początki miasta związane są z rozwojem górnictwa rud kruszcowych pod koniec XV wieku. W 1526 roku książę opolsko-raciborski Jan II Dobry oraz margrabia Jerzy von Ansbach nadali "Górom Tarnowskim" przywilej wspierający górnictwo, tj. "akt wolności górniczej" oraz prawa miejskie. Pierwszymi...

Kościół św. Józefa w Zabrzu należy bezsprzecznie do najwybitniejszych dzieł dwudziestowiecznej architektury sakralnej na Górnym Śląsku. Jest także świadectwem skomplikowanych dziejów tej krainy, targanej w ubiegłym stuleciu narodowymi konfliktami. Po podziale Górnego Śląska w roku 1922 do...

Zacharzowice są dzisiaj filią parafii w Sierotach. Miejscowość po raz pierwszy wymienia słynny rejestr ujejski z 1305 roku. Spis świętopietrza z 1447 roku wymienia Zacharzowice wśród istniejących ówcześnie 21 parafii rozległego dekanatu toszeckiego. Do wsi Zacharzowice przynależą trzy stare przysiółki: Gogol...

Początki parafii w Żernicy są przedmiotem sporów wśród historyków. Część badaczy wiąże je z lokacją wsi i datuje na ok. 1278 r. Według innej hipotezy żernicka świątynia miałaby powstać dopiero po roku 1335. Nie ulega natomiast wątpliwości, że od średniowiecza parafia w Żernicy związana...